Raport zawiera analizę oraz wnioski z doświadczeń związanych z pracą zdalną, które zostały zgromadzone i przeanalizowane w kontekście pandemii COVID-19. Celem opracowania jest zrozumienie zmian, jakie zaszły w sposobie funkcjonowania rynku pracy w związku z dynamicznym rozwojem pracy zdalnej oraz określenie rekomendacji dla pracodawców, rządu i innych zainteresowanych stron.
7 zasad stanowienia prawa w Polsce
Pod egidą Pracodawców RP powstał pierwszy raport, w którym zbadano wpływ pandemii COVID-19 na stosowanie pracy zdalnej. Na potrzeby opracowania ekspertyzy Pracodawcy RP zlecili ogólnopolskie badanie, które zostało zrealizowane na próbie N = 1512 respondentów. Jeszcze w 2019 roku praca zdalna była nowinką tak technologiczną, jak i w pewnym sensie obyczajową. Traktowano ją nieco jako rodzaj benefitu, w najlepszym razie modnej ciekawostki. Dzień poświęcony pracy zdalnej uważano faktycznie za dzień wolny od pracy, podczas którego należy spełnić nieszczególnie uciążliwe obowiązki. Ze strony pracodawców praca zdalna spotykała się z pewną rezerwą. Pokazują to zresztą autorzy raportu „Praca zdalna 2.0. Rozwiązanie na czas pandemii czy trwała zmiana” przygotowanego przez Pracodawców RP. Badanie przeprowadzono w celu poznania opinii pracodawców i pracowników na temat pracy zdalnej pod względem legislacyjnym, ekonomicznym i społecznym. Dlatego wyodrębniono dwie grupy osób, których doświadczenia i opinie związane z pracą zdalną poddano analizie: pracodawców (właściciele firm, kadra zarządzająca, działy HR) oraz zdalnie wykonujących swoje obowiązki zawodowe pracowników.
Z zaprezentowanych w dokumencie wyników badań wynika, że przed pandemią to pracownicy mieli zdecydowanie lepsze podejście do pracy zdalnej, niż pracodawcy. W efekcie pandemii postawa ta uległa radykalnej zmianie. Rok po wybuchu pandemii koronawirusa w Polsce okazała się ona dla wielu firm jedynym rozwiązaniem, umożliwiającym sprawne funkcjonowanie.
W ciągu kilkunastu wiosennych tygodni 2020 r. na system pracy zdalnej przeszły nie tylko firmy i urzędy, ale i szkoły, gdzie wprowadzono nauczanie zdalne. Zarówno dla pracodawców, jak i dla pracowników było to spore wyzwanie. Po roku można powiedzieć, że praca zdalna zdała egzamin w trudnych warunkach epidemii. Co więcej, dostrzeżono jej zalety. Jak pokazuje to raport, wiele osób deklaruje, że dalej chce pracować w ten sposób. Gdy cały kraj jest sparaliżowany kwarantanną, to właśnie praca zdalna pozwala wielu przedsiębiorcom zachować ciągłość funkcjonowania. Bez niej koszty kryzysu byłyby o wiele wyższe. Niemniej dla pracodawców i pracowników praca zdalna wciąż jest wyzwaniem, któremu obie strony starają się sprostać.
Niejednoznaczna jest bowiem ocena pracy zdalnej na sytuację pracownika. Z jednej strony to ciągle nowe zjawisko niesie ze sobą korzyści (oszczędność czasu, swobodę, elastyczność), z drugiej jednak wiążą się z tym pewne zagrożenia. Choćby ryzyko spadku wydajności, wydłużenia realnego czasu pracy czy wreszcie brak poczucia, że jest się częścią zespołu.
Jednocześnie pracodawcy zwracają uwagę, że trudniejsze jest zdalne zarządzanie zespołem pracowników.
Podsumowując raport można jednak z całą pewnością stwierdzić, że konieczność wprowadzenia pracy zdalnej podczas pandemii COVID-19 pozytywnie wpłynęła na stosunek pracowników i pracodawców do zadań wykonywanych zdalnie. Doświadczenia pracy zdalnej z okresu pandemii sprawiają, że w dużo większym stopniu obydwie strony obecnie aprobują tę formę realizacji stosunku pracy.
W raporcie poruszone zostały następujące kwestie:
- analiza doświadczeń pracowników i pracodawców
- technologia i infrastruktura
- zarządzanie zespołem
- zdrowie psychiczne i samopoczucie pracowników
- polityka personalna i prawna
- rekomendacje dla przyszłości: dla pracodawców, rządu i innych zainteresowanych stron dotyczących optymalizacji pracy zdalnej, w tym wypracowanie elastycznych modeli hybrydowych, zwiększenie inwestycji w infrastrukturę technologiczną oraz wsparcie dla zdrowia psychicznego pracowników.
Księga Rekomendacji projektu „Praca zdalna 2.0”
Księga rekomendacjiKsięga Rekomendacji poszerzona o ekspertyzy
Poszerzona księga rekomendacjiAutorzy:
- Marcin Cetnarowicz
- Justyna Domienik-Karłowicz
- Rafał Hrynyk
- Krzysztof Inglot
- Leszek Juchniewicz
- Robert T. Nowakowski
- Iwona Pilchowska
- Grzegorz Surdyka
- Bartosz Tomanek
- Piotr Wołejko
Informacje dodatkowe:
ISBN 978-83-956155-2-8
Warszawa 2021