Najskuteczniejsze metody walki ze smogiem przedstawili eksperci Fortum oraz Forum Energii, Global Compact Network Poland, Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie, Ministerstwa Klimatu, Ministerstwa Rozwoju, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Urzędu Regulacji Energetyki i Polskiego Alarmu Smogowego oraz Urzędu m. st. Warszawy.
Główną przyczyną powstawania w Polsce problemu smogu jest tzw. niska emisja, czyli przede wszystkim zanieczyszczenia pochodzące z domowych pieców grzewczych. Naturalnym sposobem na walkę ze smogiem jest zatem likwidacja tzw. „kopciuchów” i zastępowanie ich bardziej ekologicznymi źródłami ciepła. W centrach miast najlepszym rozwiązaniem jest sieć ciepłownicza.
Jakie przeszkody napotykają mieszkańcy chcący pozbyć się „kopciuchów”, jakie są metody finansowania tych działań, jaka jest rola sieci ciepłowniczych w walce ze smogiem – to najważniejsze tematy, które przybliżyli eksperci podczas seminarium „Jak walczyć ze smogiem z wykorzystaniem wsparcia unijnego? Likwidacja kopciuchów to też dekarbonizacja”.
– Działania na rzecz poprawy jakości powietrza są w tej chwili priorytetem nie tylko władz miejskich i administracji, ale także całej Unii Europejskiej – przypomniał moderujący dyskusję dr Leszek Juchniewicz z Pracodawców RP. – Program „Czyste powietrze” zakłada możliwość dofinansowania nie tylko wymiany pieców i kotłów na paliwo stałe oraz zakup i montaż nowych, zdrowszych źródeł ciepła, ale też np. docieplenia budynku, wymiany stolarki okiennej i drzwiowej, czy też instalacji odnawialnych źródeł energii. Tak z ekologicznego, jak i ekonomicznego punktu widzenia, takie działania są opłacalne.
– Na realizację programu „Czyste powietrze” przeznaczono na najbliższe 10 lat budżet w wysokości 103 miliardów złotych. Do realizacji przyjęto już około 90 000 wniosków, na kwotę ponad 2 miliardów złotych. Termomodernizacji wymaga w Polsce ponad 3,5 miliona domów – jak widać, jesteśmy na początku tego procesu – powiedział dr Juchniewicz.
O roli, jaką odgrywa w walce ze smogiem w centrach miast sieć ciepłownicza opowiadał podczas debaty na przykładzie programu „Czysta Energia dla Wrocławia” Piotr Górnik, dyrektor ds. energetyki cieplnej Fortum. – Około 60% zanieczyszczeń powietrza we Wrocławiu pochodzi z niskiej emisji. Dlatego też władze Wrocławia realizują programy mające na celu zastępowanie domowych pieców bardziej ekologicznymi źródłami ciepła. Do 2024 roku planowane jest m. in. całkowite zlikwidowanie „kopciuchów” w około 10 tysiącach lokali komunalnych. Fortum włącza się w te działania, przyłączając kamienice do sieci ciepłowniczej – mówi Piotr Górnik.
Fortum, jako właściciel wrocławskiej sieci ciepłowniczej, współpracuje z miastem w walce z niską emisją. – Program „Czysta Energia dla Wrocławia” obejmuje ściśle określony obszar Śródmieścia. Fortum, na swój koszt, przyłącza tam do sieci każdego, kto o to wystąpi. Od początku trwania programu do końca października bieżącego roku podłączyliśmy już ponad 50 budynków, co oznacza, że około 2500 nowych odbiorców uzyskało dostęp do ciepła sieciowego – dodaje Piotr Górnik.
– Dążenie do neutralności klimatycznej to szansa dla biznesu i impuls dla rozwoju gospodarki. Dokonując transformacji energetycznej, Polska może stworzyć silną, zeroemisyjną branżę ciepłownictwa – podkreślił Kamil Wyszkowski, dyrektor generalny Global Compact Poland. – Projekt polityki energetycznej Polski do roku 2040 przewiduje, że do 2030 r. 70 proc. krajowych gospodarstw będzie korzystać z ciepła sieciowego – powiedział Paweł Bogusławski, naczelnik Departamentu Rynków Energii Elektrycznej i Ciepła w Urzędzie Regulacji Energetyki.
– Zastępując przydomowe kotłownie i indywidualne piece węglowe ciepłem systemowym moglibyśmy wyemitować 100 razy mniej pyłów PM10, 200 razy mniej pyłów PM2,5, a także 200 razy mniej benzoapirenu, 230 razy mniej tlenków węgla oraz 3 razy mniej tlenków siarki i 3 razy mniej tlenków azotu – podkreślił Jacek Szymczak, prezes zarządu Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie. – Zatem ciepłownictwo systemowe może w istotny sposób nie tylko likwidować smog, ale również poprawić stan naszego powietrza, a jego zrównoważony rozwój może w znaczący sposób pomóc w realizacji unijnych celów w zakresie poprawy klimatu.
– Polskie ciepłownictwo to nie tylko sieć ciepłownicza, ale także, i może przede wszystkim, gospodarstwa domowe, w których rocznie spala się aż 12 milionów ton węgla. Stąd w strategii dla ciepłownictwa „Czyste ciepło 2030” rekomendujemy odejście od węgla w gospodarstwach domowych do 2030 roku. Gdyby w pierwszym kroku przeprowadzić skuteczną termomodernizację, która zmniejszy zużycie, a w drugim wykorzystać inne paliwo niż węgiel – pompy ciepła, gaz czy pellet, to czystsze powietrze w Polsce może stać się faktem – powiedział Andrzej Rubczyński, dyrektor ds. strategii ciepłownictwa w Forum Energii.
