Ustawa antylichwiarska wymaga dalszych prac

Dziś pod obrady Komitetu Stałego Rady Ministrów trafi projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie. Projekt budzi jednak poważne zastrzeżenia natury legislacyjnej, dlatego niezbędne są dalsze prace nad jego treścią.

Opublikowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt ma na celu walkę z nielegalną lichwą oraz nieuczciwymi pożyczkodawcami. Ta niewątpliwie słuszna idea nie może być jednak prawidłowo zrealizowana na gruncie wadliwych przepisów. W ramach konsultacji publicznych i opiniowania projekt był wnikliwie analizowany zarówno przez partnerów społecznych, jak i organy oraz instytucje państwa. Na stronach Rządowego Centrum Legislacji dostępnych jest 31 stanowisk, z których większość zawiera zasadnicze uwagi dotyczące proponowanych zmian oraz zgodności ich zapisów z zasadami prawidłowej legislacji.

Szczególną uwagę zwracają opinia Rady Legislacyjnej działającej przy Prezesie Rady Ministrów, w której stwierdzono m. in, iż cyt. „należy mocno podkreślić, że Projekt zredagowany jest w sposób wymagający pilnej i daleko idącej korekty, a także zawiera propozycje przepisów, które – z uwagi na ich liczne wadliwości konstytucyjne, systemowe, merytoryczne i techniczno-legislacyjne – nie powinny znaleźć się w ostatecznej wersji Projektu i w przyszłej ustawie. Dlatego też w konkluzji należy stwierdzić, że opiniowany Projekt, aby mógł stanowić przedmiot dalszych prac legislacyjnych, wymaga gruntownej i starannej poprawy […]”. Uchwalenie przepisów w obecnym kształcie rodziłoby więc ryzyko powstania negatywnych skutków prawnych zarówno po stronie instytucji finansowych, jak i osób korzystających z usług pożyczkowych.

Ponadto należy podkreślić, że projekt zawiera propozycje zmian legislacyjnych dotyczących nie tylko regulacji typowo krajowych (jak np. zmiany przepisów kodeksu karnego), ale również przepisów prawa stanowiących implementację regulacji unijnych do polskiego porządku prawnego. Projekt wprowadza zmiany m. in. do ustawy o kredycie konsumenckim, stanowiącej implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającą dyrektywę Rady 87/102/EWG. Zawiera także przepisy wprowadzające nadzór regulacyjny, system sankcji i komunikacji pomiędzy organami nadzoru w państwach członkowskich, w tym również komunikacji z Europejskim Urzędem Nadzoru Bankowego. Zakres projektu jest więc objęty prawem Unii Europejskiej i podlega obowiązkowi notyfikacji do Komisji Europejskiej. Z niezrozumiałych powodów projektodawca uznał jednak, iż notyfikacja nie jest wymagana.

Mając na względzie zasady prawidłowej legislacji oraz potrzebę zwiększania pewności prawa i uchwalania stabilnych przepisów, niezbędne jest skierowanie projektu do dalszych prac w celu wyeliminowania ryzyka wprowadzenia błędnych oraz szkodliwych przepisów. Wejście w życie projektowanych przepisów w obecnym kształcie wpłynie negatywnie na funkcjonowanie instytucji pożyczkowych i na dostęp do kredytowania. Ponadto, wbrew intencjom projektodawcy, wadliwe przepisy mogą zmniejszyć systemową ochronę konsumenta na rynku finansowym.

Arkadiusz Pączka, dyrektor Centrum Monitoringu Legislacji Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej