Polityka rolna UE zmieni się, ale dopłaty bezpośrednie pozostaną priorytetem

O przyszłości rolnictwa i produkcji żywności w Polsce w kontekście planowanych zmian we  wspólnej polityce rolnej po 2020 r. debatowali eksperci na konferencji w siedzibie Pracodawców RP. Dyskutanci zgodnie podkreślali szczególne znaczenie utrzymania dopłat bezpośrednich dla rozwoju nie tylko rolnictwa, ale także branży spożywczej.

Mariusz Lęgowski z Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Komisji Europejskiej przedstawił cele strategiczne planowanej reformy wspólnej polityki rolnej po 2020 r.  Należą do nich: modernizacja i ułatwienie dostępu do środków finansowych, wspieranie inteligentnego i odpornego na kryzysy sektora rolnictwa, zwiększanie troski o środowisko oraz umacnianie społeczno-gospodarczej struktury obszarów wiejskich.  Wśród celów strategicznych znalazło się także wspieranie rozwoju gospodarki rolnej opartej na wiedzy, a także zwiększenie roli zasady subsydiarności – rozszerzenie możliwości „szycia rozwiązań na miarę” na szczeblu krajowym. W przyszłym okresie programowania, to właśnie na władzach krajowych spoczywać będzie odpowiedzialność za opracowanie celów rozwojowych, narzędzi i mechanizmów wsparcia dla branży rolno-spożywczej, które tylko w ogólnym zarysie ureguluje i narzuci Komisja Europejska.

Jednym z priorytetów UE jest wsparcie dochodu rolniczego przez utrzymanie płatności bezpośrednich. KE zamierza zmienić mechanizmy redystrybucji dopłat tak, by zmniejszyć nierówności w dopłatach między krajami, a także w ramach poszczególnych państw. Planowane jest też zwiększenie wykorzystania nowoczesnych instrumentów finansowych do wspierania inwestycji. Lęgowski zadeklarował, że w pierwszej kolejności Komisja podejmie kwestie ograniczenia nadużyć w łańcuchu dostaw, jak choćby opóźnionych płatności, oraz wsparcia krótkich łańcuchów dostaw.

– Konkretne propozycje legislacyjne nie mogą zostać przedstawione przed ustaleniem wieloletnich ram finansowych – te ostatnie zostaną opracowane do maja, a propozycje powstaną wkrótce potem: na przełomie maja i czerwca – stwierdził Lęgowski.

Oceniając komunikat KE w sprawie reformy polityki rolnej Ryszard Zarudzki, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zaznaczył, że polski rząd z zadowoleniem przyjmuje ewolucyjny tryb zmian oraz utrzymanie dwóch filarów wspólnej polityki. Dodał jednak, że w dokumencie za mało uwagi poświęcono instrumentom interwencji rynkowej. Niepokój rządu budzą rosnące wymagania w kwestii klimatu i środowiska, bo od 2020 r. przełożą się one na obciążenia budżetowe dla rolników. Zdaniem Zarudzkiego jest to zaakceptowania, ale pod warunkiem, ze zapewnione zostaną instrumenty finansowe, które pomogą ograniczyć te obciążenia.

– Ponadto w komunikacie brakuje oceny zagrożeń jakie niesie współfinansowanie płatności bezpośrednich – takie rozwiązanie byłoby zagrożeniem dla konkurencyjności i wspólnotowości unijnej polityki rolnej  – dodał.

–  Podzielamy opinię o rosnącej roli innowacji w rolnictwie, ale ze szczególnym uwzględnieniem małych gospodarstw, których udział w postępie technologicznym jest ograniczony – podkreślił Zarudzki.

Dr Iwona Nurzyńska z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN podkreśliła, że rolnictwo i wieś to najwięksi w Polsce beneficjenci finansowania z UE. Jej zdaniem warto pamiętać, że znaczna część gospodarstw, które są beneficjentami dopłat bezpośrednich, jest zbyt mała by produkować na rynek, a gdyby nie dopłaty bezpośrednie polskie rolnictwo jako całość ponosiłoby straty. – Polskie gospodarstwa rolne często mają problemy z odtwarzaniem swojego potencjału produkcyjnego – nie mówiąc o jego rozwijaniu – zaznaczyła Nurzyńska.

Dopłaty bezpośrednie mają kluczowe znaczenie nie tylko dla rolników, ale też dla przetwórstwa spożywczego. – Dopłaty bezpośrednie dają podstawową stabilizację, która gwarantuje przetwórcom, że rolnicy nie będą zmieniać profilu swoich upraw. Dobrym przykładem są uprawy ziemniaka skrobiowego, uratowane właśnie przez dopłaty bezpośrednie – stwierdził Wojciech Faszczewski, Prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Przemysłu Spożywczego „PEPEES” S.A.